.png){kind=small}
Vergi cezaları, mükelleflerin vergi yükümlülüklerini tam ve doğru bir şekilde yerine getirmemesi sonucu vergi dairesi tarafından uygulanan yaptırımlardır. Vergi ziyaı cezası (vzcz, 3080) yaptırım gücü ile öngörülen bu cezaların başında gelir. Vergi ziyaı, genellikle beyannamenin eksik veya yanlış verilmesi, vergi matrahının düşük gösterilmesi, vergiden kaçınma veya vergi kaçakçılığı gibi durumlar nedeniyle ortaya çıkar. Bu yazımızda, vergi ziyaı nedir, vergi ziyaı cezası nedir gibi temel tanımlardan bahsedeceğiz ve ardından vergi ziyaı cezası oranı, vergi ziyaı cezası zamanaşımı, vergi ziyaı cezası ödeme işlemleri üzerinde durarak, örneklerle vergi ziyaı cezasının nasıl hesaplandığını anlatacağız.
Vergi ziyaı cezası, mükellefler için yaptırım gücü oldukça yüksek bir cezadır ve kimi zaman %300 oranına kadar uygulanabilir. Sadeleştirilmiş bir şekilde basit bir dille ifade etmeden önce Vergi Usul Kanunu Madde 341 ve Madde 344'de yer alan Vergi Ziyaı ve Vergi Ziyaı Cezası tanımlarına kısaca bir göz atalım.
Vergi Usul Kanunu, Madde 341, Vergi Ziyaı. Vergi ziyaı, mükellefin veya sorumlunun vergilendirme ile ilgili ödevlerini zamanında yerine getirmemesi veya eksik yerine getirmesi yüzünden, verginin zamanında tahakkuk ettirilmemesini veya eksik tahakkuk ettirilmesini ifade eder. Şahsi, medeni haller veya aile durumu hakkında gerçeğe aykırı beyanlar ile veya sair suretlerle verginin noksan tahakkuk ettirilmesine veya haksız yere geri verilmesine sebebiyet vermek de vergi ziyaı hükmündedir...
Vergi Usul Kanunu, Madde 344, Vergi Ziyaı Cezası. Yukarıdaki maddede yazılı hallerde vergi ziyaı'na sebebiyet verildiği takdirde, mükellef veya sorumlu hakkında ziyaa uğratılan verginin bir (1) katı tutarında vergi ziyaı cezası kesilir... vergi ziyaı'na 359 uncu maddede yazılı fiillerle sebebiyet verilmesi halinde bu ceza üç (3) kat, bu fiillere iştirak edenlere ise bir kat olarak uygulanır...
Sade bir dille ifade etmek gerekirse, vergi ziyaı mükelleflerin vergilendirme ile ilgili ödevlerini zamanında yerine getirmemesi, eksik yerine getirmesi, gerçeğe aykırı beyanlarda bulunulması veya benzer sebeplerle verginin noksan tahakkuk ettirilmesi veya verginin haksız yere geri verilmesi sonucu ortaya çıkmaktadır. Örneğin, kanunen kabul edilmeyen giderlerin giderleştirilmesi, satışların tam olarak hesaplara yansıtılmaması, faturaların muhafaza edilmemesi ve istendiğinde ibraz edilememesi, vergi hesabında yapılan hatalar sonucu miktar olarak az veya yanlış vergi hesaplanması, vergi ziyaı cezasını oluşturan potansiyel fiiller arasında yer almaktadır.
Kanunda, vergi ziyaını oluşturacak fiiller tek tek belirtilmemiştir ve genel ifadelere yer verilmiştir. Bu nedenle, vergi ziyaının ödenmesi gereken verginin ödenmemesi veya eksik ödenmesi sonucu ortaya çıktığını ve bunun sonucunda ödenmeyen vergi kadar idare tarafından belirli oranlarda vergi ziyaı cezası uygulandığını söyleyebiliriz.
Vergi Ziyaı Cezası Hesaplama ?
Vergi ziyaı cezasının hesaplanması, ilgili işlemlere dayalı olarak farklılık gösterebileceği gibi genel olarak aşağıdaki sadeleştirilmiş örnek ile açıklanabilir.
Örnek: 2013 yılına ait verilen beyannamede 300,000 TL ödenecek vergi yukarıda belirtilen herhangi bir sebeple sehven (yanlışlıkla) tarafınızca 200,000 TL olarak beyan edildi. 2015 yılı Mart ayında vergi müfettişi tarafından yapılan vergi incelemesi sonucunda tüm evrak ve belgeleriniz incelendi ve 100,000 TL eksik vergi beyan ettiğiniz idare tarafından tespit edildi. Vergi incelemesi sonucunda 100,000 TL'lik ceza ihbarnamesi tarafınıza tebliğ edildi ve 2015 Haziran ayında vergi cezanız kesinleşti. Bu durumda;
Eksik beyan edilen vergi aslı: 100.000 TL
Vergi ziyaı cezası (vergi aslının 1 katı): 100.000 TL
Gecikme faizi: 100.000 x %1,40 x 13 ay = 18.200,00 TL
(Gecikme faizi uygulaması re’sen, ikmalen ya da idarece tarhiyatlarda vergilerin sadece asılları için uygulanmakta olup, vergi cezaları için uygulanmamaktadır.) (Gecikme faizi ilgili kanunlarda düzenlenen gecikme zammı oranında uygulanır, yıllara göre farklılık gösterir ve ay kesirleri dikkate alınmaz.) (Örnekte 1 kat uygulanan vergi ziyaı cezası ilgili işlemlere göre farklı katlarda uygulanabilir)
Toplam Ödenecek Tutar: Vergi Aslı + Vergi Ziyaı Cezası + Gecikme Faizi
100.000 + 100.000 +18.200 = 218.200,00 TL
Örnekte görüldüğü üzere 100.000 TL’ lik bir vergi aslı için; cezalar, gecikme faizi ve vergi aslı ile birlikte 218.200,00 TL ödenmesi gerekmektedir. Mükellefler bu tutarın tamamını ödemekle yükümlüdür ancak mükellefler kanunlarda yer alan haklarını kullanarak bu yüksek tutarları ödemekten kaçınabilirler.
Vergi Ziyaı Cezası Oranı ?
Vergi ziyaı cezasında, özel usulsüzlük cezalarında kullanılan maktu oranlar yerine, nispi oranlar (yüzdesel oranlar) kullanılır. Vergi ziyaı cezası oranları, ziyaa uğratılan verginin;
Kaçakçılık suçları ve cezalarında (VUK 359), %300 oranında,
Vergi ziyaına sebebiyet verilmesi halinde (VUK 341), %100 oranında,
Vergi incelemesine tabi olmadan önce verilen beyannameler için, %50 oranında,
Vergi incelemesine tabi olmadan izaha davet müessesi kapsamında, %20 oranında,
uygulanmaktadır.
Vergi Ziyaı Cezası Zamanaşımı ?
Vergi hukukunda zamanaşımı, süre geçmesi suretiyle vergi alacağının ortadan kalkmasını ifade eder. Vergi ziyaı cezasında zamanaşımı (ilgili takvim yılı için vergi cezasının kesilebileceği süre), cezanın bağlı olduğu vergi alacağının doğduğu yılı takip eden yılın birinci gününden başlayarak beş (5) yıldır.
Örneğin, 2013 yılına ait defter ve belgelerinize veya vergisel işlemlerinize ait vergi ziyaı cezası 2014 yılının birinci gününden başlayarak 5 yıl içerisinde tarafınıza tarh ve tebliğ edilmezse, 2013 yılına ait vergi ziyaı cezaları zaman aşımına uğramıştır (bu yıla ait vergisel işlemlerinize vergi ziyaı cezası kesilemez) denir. Zamanaşımını süresinin hesaplanmasında ceza ihbarnamesinin tebliğ edilmesi gibi zamanaşımını durduran hallerinde hesaba katılacağı unutulmamalıdır.
Not: Vergi ziyaı cezası idare tarafından tarafınıza gönderilen tebligatlarda " vzcz " olarak kısaltılmıştır ve vergi ziyai türünün de kodu 3080 vzcz olarak geçmektedir.
Sonuç
Vergi ziyaı cezaları, idare tarafından yapılan "vergi incelemelerinde" temel ceza kalemini oluşturmaktadır ve işlenen fiillere göre farklı oranlarda hesaplanmaktadır. Mükelleflerin, yukarıda belirtilen oranların azaltılması için idare ile tarhiyat öncesinde ve sonrasında uzlaşabileceği, cezada indirimden yararlanabileceği veya dava açma yoluna gidebileceği unutulmamalıdır. Vergi Uyuşmazlık Danışmanlığı hizmetimize ilişkin ayrıntılı bilgiler için ilgili sayfayı ziyaret edebilirsiniz.
Vergi Denetim Ekibi
Loba Partners
Comments